Ο καρκίνος του θυρεοειδούς παρότι είναι ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αδένων (αφορά το 90% όλων των νεοπλασμάτων των ενδοκρινών αδένων) αποτελεί μόνο το 1-2% του συνόλου των νεοπλασμάτων του ανθρωπίνου σώματος.
Ο καρκίνος του αδένα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ενώ οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν ηλικίες άνω των 40 ετών. Η νόσος αφορά συνηθέστερα γυναίκες και μάλιστα σε αναλογία 3 γυναίκες προς 1 άντρα. Ο καρκίνος του θυρεοειδή μπορεί να εκδηλωθεί με έναν από τους τέσσερις ιστολογικού τύπους:
Θηλώδες νεόπλασμα. Είναι ο συνηθέστερος καρκίνος που παρουσιάζεται στο θυρεοειδή. Εμφανίζεται σε αναλογία 80-90%
Θυλακιώδες νεόπλασμα
Μυελοειδές νεόπλασμα
Αμετάπλαστο νεόπλασμα. Ο αμετάπλαστος καρκίνος του θυρεοειδούς έχει την χειρότερη πρόγνωση, εξελίσσεται γρήγορα και είναι επιθετικός ενώ συνήθως εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Πολλοί ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Οι ασθενείς αυτοί συνήθως ανακαλύπτουν τυχαία ένα οζίδιο στο θυρεοειδή αδένα μετά από μία φυσική εξέταση ρουτίνας ή κάποια απεικονιστική εξέταση του λαιμού που έγινε για διαφορετικό λόγο. Κάποιοι ασθενείς αντιλαμβάνονται μία μάζα που μεγαλώνει σταδιακά στο μπροστινό μέρος του λαιμού τους, η οποία συνήθως μετακινείται όταν καταπίνουν. Κάποιες φορές η μάζα αυτή μπορεί να προκαλέσει πόνο.
Σε κάθε περίπτωση, η ανεύρεση ενός οζιδίου στο λαιμό πρέπει να αναφερθεί στο γιατρό, ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα.
Καρκίνος Θυρεοειδούς (ευμεγέθης διόγκωση τραχήλου)
Παράγοντες κινδύνου
Ένας όζος στο θυρεοειδή μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης (καρκίνος). Ο καλοήθης όγκος μπορεί να μεγαλώσει τοπικά αλλά δεν διασπείρεται σε άλλα μέρη του σώματος. Αντίθετα ο κακοήθης όγκος μπορεί να διηθήσει άλλες δομές με τις οποίες γειτνιάζει ή και να αναπαραχθεί σε άλλα απομακρυσμένα μέρη του σώματος (μεταστάσεις). Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές φορές η καλοήθης θυρεοειδική νόσος προϋπάρχει της ανάπτυξης του καρκίνου.
Οι παράγοντες που συνηγορούν στην παρουσία κακοήθειας του θυρεοειδούς είναι:
Θετικό οικογενειακό ιστορικό
Ηλικία < 20 ή > 60 ετών
Φύλο άνδρες > γυναίκες
Ιστορικό ακτινοβολίας στον τράχηλο
Γρήγορη ανάπτυξη του όζου ή αύξηση αυτού υπό αγωγή με θυροξίνη
Πόνος ή πιεστικά φαινόμενα (δυσφαγία, βράγχος φωνής, δύσπνοια)
Μονήρης όζος σε σχέση με τους πολλαπλούς όζους
Σκληρός, μεγάλος και με ασαφή όρια όζος
Παρουσία τραχηλικών λεμφαδένων.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Αρχικά, ο γιατρός σας (ενδοκρινολόγος) χρειάζεται να πάρει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και να κάνει μία προσεκτική φυσική εξέταση, κυρίως του θυρεοειδούς αδένα. Εάν βρεθούν οζίδια του θυρεοειδούς, ο γιατρός συστήνει ορισμένες εξετάσεις:
Αναλύσεις αίματος για μέτρηση των ορμονών που ελέγχουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς ή που παράγονται από αυτόν (TSH, T4, T3)
Υπερηχογράφημα τραχήλου/θυρεοειδούς, όπου φαίνεται το σχήμα και το μέγεθος του όζου του θυρεοειδούς, καθώς και η πιθανή παρουσία ύποπτων λεμφαδένων στον τράχηλο.
Σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς αδένα, το οποίο δείχνει το σχήμα, το μέγεθος και τη λειτουργία του αδένα και των οζιδίων.
Για να ελεγχθεί αν το οζίδιο είναι κακόηθες χρησιμοποιείται η ειδική ανώδυνη εξέταση:
Παρακέντηση του οζιδίου του θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα. Η παρακέντηση μπορεί να γίνει είτε απευθείας με κλινική ψηλάφηση του όζου είτε με τη βοήθεια του υπερηχοτομογράφου (κατευθυνόμενη).
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η χειρουργική αφαίρεση είναι η θεραπεία εκλογής του καρκίνου του θυρεοειδούς. Η ολική θυρεοειδεκτομή (αφαίρεση ολόκληρου του αδένα), είναι χρυσός κανόνας για την θεραπεία του καρκίνου, λόγω της συχνά πολυεστιακής εντόπισής του αλλά και των δυσκολιών μιας επανεπέμβασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται και ο καθαρισμός όλων των λεμφαδένων της περιοχής. Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται η λήψη δόσης θεραπευτικού ραδιενεργού ιωδίου μετεγχειρητικά.
Για τους μεν δύο πρώτους τύπους, το θηλώδες και το θυλακιώδες καρκίνωμα, μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα είναι σχετικά καλά. Αφαιρείται όλος ο αδένας και, αναλόγως του τύπου, δίνεται συμπληρωματικά μια θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, μια φορά μόνο, για να καταστραφούν τυχόν υπολείμματα καρκινικών κυττάρων. Από εκεί και ύστερα, ο ασθενής μπορεί να ζήσει όλη την υπόλοιπη ζωή του σαν να μη συνέβη τίποτα.
Στο μυελοειδές καρκίνωμα τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα, γιατί μετά τη χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς δεν μπορεί κανείς να δώσει τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο και πρέπει να πάει σε πιο βαριές θεραπείες, χημειοθεραπείες ή ακτινοβολίες. Τα αποτελέσματα είναι σχετικά καλά, εάν το πρόβλημα ανιχνευθεί νωρίς.
Εκεί που δεν μπορεί να γίνει θεραπεία, είναι το αναπλαστικό καρκίνωμα του θυρεοειδούς. Μπορεί να γίνει χειρουργείο για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τα προβλήματα της διόγκωσης, γιατί ο θυρεοειδής είναι πολύ διογκωμένος (βρογχοκήλη) και συνήθως προκαλεί μηχανικά προβλήματα κατάποσης και αναπνοής, αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ίαση. Αυτός ο τύπος καρκίνου είναι ιδιαίτερα επιθετικός, υποτροπιάζει γρήγορα και έχει μεγάλη θνητότητα.
Ολική Θυρεοειδεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό για καρκίνο θυρεοειδούς
Παρασκεύασμα ολικής θυρεοειδεκτομής
Σύγκλειση του δέρματος με ενδοδερμική ραφή μετά από ολική θυρεοειδεκτομή
Ο καρκίνος του αδένα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ενώ οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν ηλικίες άνω των 40 ετών. Η νόσος αφορά συνηθέστερα γυναίκες και μάλιστα σε αναλογία 3 γυναίκες προς 1 άντρα. Ο καρκίνος του θυρεοειδή μπορεί να εκδηλωθεί με έναν από τους τέσσερις ιστολογικού τύπους:
Θηλώδες νεόπλασμα. Είναι ο συνηθέστερος καρκίνος που παρουσιάζεται στο θυρεοειδή. Εμφανίζεται σε αναλογία 80-90%
Θυλακιώδες νεόπλασμα
Μυελοειδές νεόπλασμα
Αμετάπλαστο νεόπλασμα. Ο αμετάπλαστος καρκίνος του θυρεοειδούς έχει την χειρότερη πρόγνωση, εξελίσσεται γρήγορα και είναι επιθετικός ενώ συνήθως εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 65 ετών
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Πολλοί ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Οι ασθενείς αυτοί συνήθως ανακαλύπτουν τυχαία ένα οζίδιο στο θυρεοειδή αδένα μετά από μία φυσική εξέταση ρουτίνας ή κάποια απεικονιστική εξέταση του λαιμού που έγινε για διαφορετικό λόγο. Κάποιοι ασθενείς αντιλαμβάνονται μία μάζα που μεγαλώνει σταδιακά στο μπροστινό μέρος του λαιμού τους, η οποία συνήθως μετακινείται όταν καταπίνουν. Κάποιες φορές η μάζα αυτή μπορεί να προκαλέσει πόνο.
Σε κάθε περίπτωση, η ανεύρεση ενός οζιδίου στο λαιμό πρέπει να αναφερθεί στο γιατρό, ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα.
Καρκίνος Θυρεοειδούς (ευμεγέθης διόγκωση τραχήλου)
Παράγοντες κινδύνου
Ένας όζος στο θυρεοειδή μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης (καρκίνος). Ο καλοήθης όγκος μπορεί να μεγαλώσει τοπικά αλλά δεν διασπείρεται σε άλλα μέρη του σώματος. Αντίθετα ο κακοήθης όγκος μπορεί να διηθήσει άλλες δομές με τις οποίες γειτνιάζει ή και να αναπαραχθεί σε άλλα απομακρυσμένα μέρη του σώματος (μεταστάσεις). Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές φορές η καλοήθης θυρεοειδική νόσος προϋπάρχει της ανάπτυξης του καρκίνου.
Οι παράγοντες που συνηγορούν στην παρουσία κακοήθειας του θυρεοειδούς είναι:
Θετικό οικογενειακό ιστορικό
Ηλικία < 20 ή > 60 ετών
Φύλο άνδρες > γυναίκες
Ιστορικό ακτινοβολίας στον τράχηλο
Γρήγορη ανάπτυξη του όζου ή αύξηση αυτού υπό αγωγή με θυροξίνη
Πόνος ή πιεστικά φαινόμενα (δυσφαγία, βράγχος φωνής, δύσπνοια)
Μονήρης όζος σε σχέση με τους πολλαπλούς όζους
Σκληρός, μεγάλος και με ασαφή όρια όζος
Παρουσία τραχηλικών λεμφαδένων.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Αρχικά, ο γιατρός σας (ενδοκρινολόγος) χρειάζεται να πάρει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και να κάνει μία προσεκτική φυσική εξέταση, κυρίως του θυρεοειδούς αδένα. Εάν βρεθούν οζίδια του θυρεοειδούς, ο γιατρός συστήνει ορισμένες εξετάσεις:
Αναλύσεις αίματος για μέτρηση των ορμονών που ελέγχουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς ή που παράγονται από αυτόν (TSH, T4, T3)
Υπερηχογράφημα τραχήλου/θυρεοειδούς, όπου φαίνεται το σχήμα και το μέγεθος του όζου του θυρεοειδούς, καθώς και η πιθανή παρουσία ύποπτων λεμφαδένων στον τράχηλο.
Σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς αδένα, το οποίο δείχνει το σχήμα, το μέγεθος και τη λειτουργία του αδένα και των οζιδίων.
Για να ελεγχθεί αν το οζίδιο είναι κακόηθες χρησιμοποιείται η ειδική ανώδυνη εξέταση:
Παρακέντηση του οζιδίου του θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα. Η παρακέντηση μπορεί να γίνει είτε απευθείας με κλινική ψηλάφηση του όζου είτε με τη βοήθεια του υπερηχοτομογράφου (κατευθυνόμενη).
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η χειρουργική αφαίρεση είναι η θεραπεία εκλογής του καρκίνου του θυρεοειδούς. Η ολική θυρεοειδεκτομή (αφαίρεση ολόκληρου του αδένα), είναι χρυσός κανόνας για την θεραπεία του καρκίνου, λόγω της συχνά πολυεστιακής εντόπισής του αλλά και των δυσκολιών μιας επανεπέμβασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται και ο καθαρισμός όλων των λεμφαδένων της περιοχής. Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται η λήψη δόσης θεραπευτικού ραδιενεργού ιωδίου μετεγχειρητικά.
Για τους μεν δύο πρώτους τύπους, το θηλώδες και το θυλακιώδες καρκίνωμα, μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα είναι σχετικά καλά. Αφαιρείται όλος ο αδένας και, αναλόγως του τύπου, δίνεται συμπληρωματικά μια θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, μια φορά μόνο, για να καταστραφούν τυχόν υπολείμματα καρκινικών κυττάρων. Από εκεί και ύστερα, ο ασθενής μπορεί να ζήσει όλη την υπόλοιπη ζωή του σαν να μη συνέβη τίποτα.
Στο μυελοειδές καρκίνωμα τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα, γιατί μετά τη χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς δεν μπορεί κανείς να δώσει τη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο και πρέπει να πάει σε πιο βαριές θεραπείες, χημειοθεραπείες ή ακτινοβολίες. Τα αποτελέσματα είναι σχετικά καλά, εάν το πρόβλημα ανιχνευθεί νωρίς.
Εκεί που δεν μπορεί να γίνει θεραπεία, είναι το αναπλαστικό καρκίνωμα του θυρεοειδούς. Μπορεί να γίνει χειρουργείο για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τα προβλήματα της διόγκωσης, γιατί ο θυρεοειδής είναι πολύ διογκωμένος (βρογχοκήλη) και συνήθως προκαλεί μηχανικά προβλήματα κατάποσης και αναπνοής, αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ίαση. Αυτός ο τύπος καρκίνου είναι ιδιαίτερα επιθετικός, υποτροπιάζει γρήγορα και έχει μεγάλη θνητότητα.
Ολική Θυρεοειδεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό για καρκίνο θυρεοειδούς
Παρασκεύασμα ολικής θυρεοειδεκτομής
Σύγκλειση του δέρματος με ενδοδερμική ραφή μετά από ολική θυρεοειδεκτομή
